Tiểu đêm là triệu chứng thường gặp ở người già. Tuy nhiên nếu không tìm hiểu nguyên nhân để khắc phục kịp thời thì nó cũng sẽ trở thành vấn đề vô cùng phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, về lâu về dài sẽ trở thành hệ lụy của nhiều căn bệnh khác.
Mục lục
1. Thế nào là tiểu đêm ở người già?
Theo định nghĩa của Hiệp hội Niệu khoa Quốc tế, chứng tiểu đêm là trình trạng một người phải tỉnh dậy nhiều lần vào ban đêm để đi tiểu trong một khoảng thời gian dài. Càng có tuổi thì tỉ lệ mắc chứng tiểu đêm càng cao (độ tuổi 20-50 là khoảng 5-15% và lên tới trên 50% người ở độ tuổi từ 70 trở lên). Ở người cao tuổi, nếu đi tiểu trên 8 lần/ ngày hoặc phải thức giấc để đi tiểu hơn 2 lần trong đêm thì được xem là tiểu nhiều.
Giống như các đối tượng khác, người cao tuổi bị tiểu đêm nhiều lần sẽ xuất hiện các triệu chứng sau:
- Đi tiểu nhiều lần trong đêm.
- Cảm giác buồn tiểu có thể xuất hiện ngay khi vừa tiểu xong.
- Lượng nước tiểu vượt quá mức thông thường.
Ngoài ra, thức đêm nhiều lần để đi tiểu cũng gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của người cao tuổi, gây mệt mỏi, uể oải, xanh xao và khó trở lại giấc ngủ.
➤ Có thể bạn muốn biết: Chứng tiểu đêm khi nào là bình thường khi nào là bệnh lý?
2. Nguyên nhân nào gây tiểu đêm ở người già?
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra chứng tiểu đêm ở người cao tuổi. Đây có thể là biểu hiện suy giảm chức năng sinh lý hoặc dấu hiệu của bệnh lý
☛ Suy giảm chứng năng thận: Khi chức năng thận và bàng quang bị suy giảm, thận khí kém không quản lý được thần kinh sẽ làm cho bàng quang hoạt động không tự chủ, cơ vòng mở ra dẫn đến tiểu tiện nhiều lần. Đặc biết với người già, các bộ phận trong cơ thể sẽ lão hóa, chức năng của thận cũng bị suy giảm. Quá trình lọc nước tiểu sẽ diễn ra nhanh hơn nên người già sẽ đi tiểu nhiều hơn trong đêm.
☛ Bệnh phì đại tuyến tiền liệt nam giới: Tuyến tiền liệt nằm ở đáy bàng quang, bao bọc niệu đạo. Khi tuyến này bị u phì do nhiều nguyên nhân khác nhau (nhiễm khuẩn, chấn thương, chèn ép tuyến tiền liệt, u xơ tuyến tiền liệt…), chúng sẽ gây áp lực lên bàng quang, ống dẫn nước tiểu khiến cho bàng quang chóng đầy. Tình trạng trên có thể gây chứng tiểu khó, tiểu đêm nhiều lần, tiểu không hết.
☛ Nhiễm trùng đường niệu: Quá trình viêm đường tiết niệu làm sản sinh các sản phẩm nhiễm trùng như vi khuẩn, bạch cầu, hồng cầu. Các yếu tố trên kích thích niệu đạo và bàng quang làm rỗng bàng quang. Do đó, bệnh nhân bị nhiễm trùng đường niệu có thể đi tiểu đêm nhiều lần, kèm theo triệu chứng tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu ra máu.
☛ Bệnh đái tháo đường: Dấu hiệu sớm của đái tháo đường type 1 và type 2 là đi tiểu nhiều. Triệu chứng này cũng xảy ra khi bệnh đái tháo đường đã biến chứng trên thần kinh kiểm soát bàng quang. Bệnh tiểu đường type 2 xảy ra khi hàm lượng đường trong máu tăng cao vượt quá ngưỡng cho phép, gây nhiều vấn đề tiêu cực đến sức khỏe.
☛ Do đột quỵ và bệnh thần kinh: Tổn thương thần kinh chi phối bàng quang có thể dẫn đến rối loạn chức năng bàng quang, gây tiểu nhiều và tiểu đột ngột.
☛ Chế độ ăn uống: Dùng các chất ngọt nhân tạo, cà phê, rượu bia và thực phẩm có tác dụng lợi tiểu, nước chứa chất ngọt, đường nhân tạo và chất citrus trong trái cây có tác dụng kích thích bàng quang gây tiểu nhiều hơn.
☛ Tuổi tác: Khi chúng ta già đi, cơ thể sản xuất ít hormon chống bài niệu để giữ được chất lỏng. Điều này dẫn đến việc sản xuất nước tiểu tăng lên, đặc biệt là vào ban đêm. Cơ co thắt trong bàng quang cũng có thể trở nên yếu dần theo thời gian, làm cho khó khăn hơn để giữ nước tiểu trong bàng quang.
☛ Tâm lý: Các yếu tố tâm lý như lo lắng, căng thẳng, mất ngủ… cũng có thể gây ra hiện tượng tiểu nhiều cả ngày lẫn đêm.
☛ Dùng thuốc lợi tiểu: Bên cạnh nguyên nhân mang tính chất bệnh lý, tiểu đêm ở người già cũng có thể là do việc dùng thuốc lợi tiểu. Một số thuốc lợi tiểu được dùng trong điều trị bệnh phù thủng do suy tim, tăng huyết áp, xơ gan, thận cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây chứng tiểu đêm ở người già.
3. Hệ lụy nếu người cao tuổi mắc tiểu đêm nhiều lần
- Mất ngủ: Mất ngủ kéo dài từ ngày này qua ngày khác nhanh chóng bào mòn sức khỏe người bệnh, làm giảm đề kháng, nhiều người bệnh bị suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, thậm chí gây rối loạn tâm thần.
- Tăng 1,5 lần tỷ lệ tử vong do đột quỵ: Tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, ngã chấn thương, gãy xương đùi. Nguyên nhân là do khi thức dạy vào ban đêm, các cơ quan bộ phận đều giảm hoạt động, các giác quan đều kém tinh tế, do thay đổi đột ngột nhiệt độ trên giường và bên ngoài, do mất thân nhiệt qua việc đi tiểu.
- Gây mất ngủ cho người thân do việc thức dậy đi tiểu.
4. Điều trị chứng tiểu đêm ở người già bằng cách nào?
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây chứng tiểu đêm ở người cao tuổi mà có các cách điều trị khác nhau. Bệnh nhân cần đế cơ sở y tế để thăm khám, thực hiện một số xét nghiệm để kiểm tra và phát hiện vấn đề sức khỏe bất thường.
4.1 Điều trị bằng thuốc Tây y
Thông thường người bệnh sẽ được chỉ định một số loại thuốc khắc phục triệu chứng tiểu đêm như:
- Nhóm thuốc antimuscarinic, thuốc kháng cholinergic dùng cho dàng quang hoạt động quá mức: Thuốc thích hợp với những bệnh nhân gặp tình trạng bàng quang hoạt động quá mức vào ban ngày và ban đêm.Thuốc kháng cholinergic hoạt động bằng cách ngăn chặn thụ thể acetylcholine gửi thông điệp “bạn cần đi tiểu” tới bàng quang , từ đó giúp bàng quang của bạn được thư giãn và không tăng hoạt nữa, làm giảm tần suất đi tiểu và đi tiểu khẩn cấp cả ngày lẫn đêm.
- Thuốc chẹn alpha-1 dùng khi tiểu đêm cho u xơ tuyến tiền liệt: Thuốc chẹn alpha được kê cho những bệnh nhân bị tiểu đêm do u xơ tuyến tiền liệt. Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách làm tăng trương lực cơ bàng quang, từ đó giúp cải thiện các triệu chứng tiết niệu như: tiểu đêm, tiểu rắt, tiểu són, tiểu nhiều lần,…
- Các loại thuốc an thần: Tiểu đêm có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, gây ra một số vấn đề như: căng thẳng, mệt mỏi, khó ngủ lại, sức khỏe giảm sút. Vì thế, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sẽ kê thêm một số loại thuốc an thần.
4.2 Điều trị bằng thuốc Đông y
- Các loại thảo dược từ thiên nhiên được sử dụng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn
- Hạt phá cố chỉ: Phá cố chỉ còn có tên khác như Bồ cốt chi, Đậu miêu. Loại hạt này từ lâu đã nổi tiếng với công dụng cải thiện chứng đi tiểu đêm rất hữu hiệu.
- Ích trí nhân: Ích trí nhân là một vị thuốc quý, có hiệu quả cao trong việc điều trị chứng tiểu đêm, tiểu dắt.
- Náng hoa trắng: Náng hoa trắng là loài cây có hàm lượng alcaloid toàn phần và lycorin cao gấp 2 lần so với cây Trinh nữ hoàng cung (Crinum latifolium L.). Hai thành phần này có công dụng chống viêm, chống độc, có khả năng ức chế sự phát triển và phân bào của các tế bào tuyến tiền liệt, làm giảm các triệu chứng như tiểu nhiều lần, tiểu đêm, tiểu són,…Náng hoa trắng đã được Viện dược liệu nghiên cứu thành công đề tài: “Nghiên cứu cây náng hoa trắng làm thuốc chữa u xơ tiền liệt tuyến”. Hiện trên thị trường đã có sản phẩm Vương Bảo rất thành công khi kết hợp Náng hoa trắng với các thảo dược khác như Hải Trung Kim, Rau tàu bay, Sài hồ nam. Sản phẩm này dùng rất tốt cho bệnh phì đại tiền liệt tuyến.
>> Để đặt mua Vương Bảo từ công ty xem TẠI ĐÂY
>> Để tìm nhà thuốc bán Vương Bảo BẤM VÀO ĐÂY
4.3 Điều trị bằng bài thuốc dân gian
Một số bài thuốc dân gian có thể giúp hạn chế đi tiểu đêm hiệu quả và rất an toàn
- Giá đỗ: Giá đỗ đã được biết tới là loại thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Giúp bổ sung nhiều dưỡng chất rất tốt cho sức khỏe, thanh nhiệt, kháng khuẩn, giải độc và chống viêm. Theo kinh nghiệm dân gian để chữa tiểu đêm, bạn có thể sử dụng giá đỗ sẽ có hiệu quả nhanh chóng.
- Kim tiền thảo và râu ngô: Râu ngô từ lâu đã được biết đến là thảo dược thần kỳ giúp chữa sỏi tiết niệu, viêm bàng quang,… Bên cạnh đó, kim tiền thảo cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị sỏi thận. Kết hợp của 2 nguyên liệu này lại sẽ giúp khắc phục tình trạng tiểu đêm vô cùng hiệu quả.
- Đậu đỏ và mề gà: Mề gà và đậu đỏ là sự kết hợp tuyệt vời tạo ra món ăn chữa tiểu đêm, tiểu đêm nhiều lần, đồng thời còn giúp người bị sỏi thận phục hồi nhanh hơn.
➤ Chi tiết hơn trong bài viết: Tổng hợp thuốc trị tiểu đêm hiệu quả cho người già
5. Một số lưu ý khi điều trị tiểu đêm ở người cao tuổi
- Tăng cường rau xanh, chất xơ để giảm tình trạng táo bón (có thể làm tăng áp lực lên bàng quang gây đi tiểu nhiều), không ăn quá nhiều thịt, muối, các gia vị nóng và chất ngọt.
- Hạn chế ăn các thực phẩm có nhiều axit như cam, chanh, cà chua…vì các thực phẩm này có thể gây kích ứng bàng quang dẫn đến đi tiểu nhiều hơn.
- Hạn chế uống rượu, bia, cà phê, nước uống có ga và không hút thuốc lá.
- Người cao tuổi nên tập thể dục nhẹ nhàng trước khi đi ngủ buổi tối để làm cho giấc ngủ được kéo dài hơn, ngủ sâu hơn, làm quên đi việc phải đi tiểu đêm.
- Không nên để không khí lạnh quá khi ngủ (mùa đông phải đủ ấm, mùa hè không nên nằm dưới điều hòa nhiệt độ thấp) vì lạnh gây co mạch ngoại biên, làm tăng máu đi qua thận và thể tích nước tiểu cũng tăng nhanh hơn.
- Giảm uống nước 2-4h trước khi đi ngủ
- Uống các thuốc lợi tiểu hoặc thuốc tây cách xa thời gian trước khi đi ngủ.
- Giảm lo lắng, căng thẳng.
Trên đây là một số thông tin về chứng tiểu đêm ở người già. Khi xuất hiện các biểu hiện của bệnh, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để phát hiện chính xác nguyên nhân, từ đó các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp nhất.
