Són tiểu ở nam giới – Nguyên nhân, cách khắc phục

Tình trạng són tiểu ở nam giới khiến người bệnh cảm thấy ngượng ngùng, ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống và công việc của họ. Cùng tìm hiểu các nguyên nhân gây ra tình trạng này và cách khắc phục hiệu quả.

Tiểu són là thế nào?

Tiểu són là tình trạng mất kiểm soát khi đi tiểu, nước tiểu rò rỉ ra ngoài trước khi bạn có thể đi vệ sinh.

Bình thường, thận tạo ra nước tiểu rồi nước tiểu đi qua niệu quả để tới bàng quang. Bàng quang là một cấu trúc rỗng, giống như một bể chứa, được bao quanh bởi các cơ gọi là cơ detrusor. Mặt dưới của bàng quang được nâng đỡ bởi các cơ sàn chậu. Các cơ này sẽ thả lỏng cho đến khi bàng quang đầy lên. Khi bàng quang đã đầy nó sẽ báo hiệu “cơn buồn tiểu”. Khi bạn sẵn sàng đi tiểu, các cơ sẽ ép mạnh xuống và co bóp để tống nước tiểu ra ngoài thông qua niệu đạo.

Khi bạn bị tiểu són, quá trình trên sẽ bị gián đoạn, tùy thuộc vào dạng tiểu són mà bạn gặp phải.

☛ Xem thêm: Són tiểu là gì?

Tiểu són ở nam giới có phổ biến không?

Són tiểu thường phổ biến ở nữ giới hơn nam giới. Hầu hết các nghiên cứu trước đây chỉ đánh giá về tình trạng són tiểu ở nữ giới, rất ít nghiên cứu ở nam giới được thực hiện và so sánh giữa các đối tượng với nhau.

Theo ước tính, có khoảng 3 – 11% nam giới bị tiểu són và con số này tăng dần theo độ tuổi. Tuy nhiên, ước tính về chứng tiểu són nghiêm trọng ở nam giới 70 và 80 tuổi vẫn chỉ bằng khoảng một nửa so với nữ giới.

Mặc dù són tiểu xảy ra thường xuyên hơn khi nam giới già đi, nhưng chứng bệnh này không phải là hậu quả tất yếu của quá trình lão hóa. Nếu tình trạng tiểu són ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày của bạn, đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán nguyên nhân và điều trị.

☛ Tham khảo thêm tại: Tiểu nhỏ giọt, triệu chứng không hiếm gặp

Đây có phải bệnh nguy hiểm?

Tiểu són ở nam giới không nguy hiểm về mặt y tế, nhưng có thể gây ra những hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống và những gánh nặng đánh kể về tâm lý, tài chính.

☛ Tác động cuộc sống. Ảnh hưởng rõ ràng nhất là nam giới thường xuyên phải thay quần áo, ga giường hoặc chạy vào nhà vệ sinh.

Nhiều người cũng cho biết, họ bị giảm vận động thể chất khi mắc chứng tiểu són. Bởi các bài tập có tác động mạnh tới bàng quang, khiến họ bị rò rỉ nước tiểu bất ngờ và không chủ ý. Một thống kê cho thấy, hơn 20% nam giới đã từ bỏ các hoạt động thể chất do tiểu són. Điều này là vấn đề đáng lo ngại vì nó có thể dẫn đến lối sống ít vận động hơn, góp phần nguy cơ gây ra các bệnh khác, như loãng xương, tăng huyết áp, bệnh mạch vành,…

Và không dừng lại ở đó, đời sống tình dục của nam giới cũng bị ảnh hưởng khi mắc tiểu són. Một nghiên cứu cho biết 43% người tham gia mắc chứng són tiểu cảm thấy tình trạng này đã ảnh hưởng xấu đến việc quan hệ tình dục.

Cuối cùng, tiểu són có thể làm tăng nguy cơ té ngã và gãy xương, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Một nghiên cứu cho biết, tiểu són hàng tuần hoặc thường xuyên làm tăng 26% nguy cơ té ngã và 34% nguy cơ gãy xương. Người ta cho rằng điều này xảy ra là do khi bị tiểu són, người bệnh bị phân chia sự chú ý. Họ thường có xu hướng tập trung vào việc cần giải quyết nhanh chóng (đi vệ sinh) hơn là chú ý tới việc kiểm soát tư thế hoặc chuyển động cơ thể,điều này làm tăng nguy cơ té ngã. Té ngã là nguyên nhân hàng đầu gây ra gãy xương và tử vong ở người cao tuổi.

☛ Tác động tinh thần. Tiểu són ở nam giới cũng gây ra những tác động đáng kể tới tinh thần của họ.

Nhiều người mắc chứng tiểu són mang những mặc cảm về cảm xúc và sự xấu hổ bên cạnh những xáo trộn về cuộc sống. Họ học cách che giấu vấn đề của mình với bạn bè thân thiết và gia đình, thậm chí cả những người quan trọng khác trong nhiều năm. Họ thậm chí còn chờ đợi tới vài năm mới đi khám bác sĩ. Thời gian che giấu càng lâu, họ càng căng thẳng và xấu hổ.

Họ có xu hướng tránh xa các hoạt động xã hội vì sợ sẽ gặp “tai nạn” ở nơi công cộng và ngừng làm những việc mà họ yêu thích. Từ từ, sự cô lập và xấu hổ của họ có thể dẫn đến trầm cảm và lo lắng. Trong thực tế, nghiên cứu đã phát hiện ra mối liên hệ giữa chứng tiểu són ở nam giới và tình trạng suy giảm sức khỏe tâm thần. Tiểu són càng nghiêm trọng, tỷ lệ mắc chứng rối loạn căng thẳng càng tăng.

Tác động tinh thần của chứng tiểu són ở nam giới không chỉ có bệnh nhân mà còn gây ra những tổn thương về thể chất và tâm lý tới người chăm sóc họ.

☛ Tác động tài chính. Tiểu són gây ra gánh nặng tài chính đáng kể cho cá nhân và xã hội. Họ phải chi trả các chi phí điều trị, thuốc men cũng như các sản phẩm thấm hút, giặt là,… Và thật không may, chứng tiểu són sẽ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian nếu không được điều trị và chi phí cũng sẽ tăng dần lên theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Không chỉ vậy, nó còn làm giảm thu nhập của người bệnh do nhiều nam giới phải nghỉ làm vì căn bệnh này.

☛ Tham khảo thêm tại: Tiểu són ra máu có nguy hiểm không?

Nguyên nhân và phân loại són tiểu ở nam giới

Có nhiều loại són tiểu khác nhau, gồm:

• Són tiểu khi tăng áp lực trong bụng
• Són tiểu khi đầy bọng đái (són tiểu tràn)
• Són tiểu cấp kì
• Són tiểu do mất phản xạ
• Són tiểu hỗn hợp

Trong các loại này, nam giới thường gặp nhất là són tiểu khi tăng áp lực trong bụng, són tiểu tràn và són tiểu hỗn hợp. Cụ thể về các loại són tiểu này như sau:

Són tiểu do tăng áp lực trong bụng

Biểu hiện của loại són tiểu này là khi nam giới thực hiện một hành động nào đó gây áp lực lên ổ bụng (như hắt hơi, gắng sức, ho,…) thì nước tiểu bị rò rỉ ra ngoài. Mức độ rò rỉ có thể từ ít tới nhiều.

Ở nam giới, nguyên nhân gặp phải loại són tiểu này thường là do phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt. Khi thực hiện phẫu thuật tuyến tiền liệt, cơ vòng cổ bàng quang có thể bị tổn thương, khiến nó bị yếu đi và khó giữ được nước tiểu hơn. Vì thế, với bất kì hành động nào gây áp lực lên bụng, nước tiểu cũng có thể rò rỉ ra ngoài.

Són tiểu tràn

Loại són tiểu này đặc trưng bởi sự rò rỉ nước tiểu liên tục một cách không chủ ý. Xảy ra do bàng quang không rỗng hoàn toàn, dẫn tới nước tiểu bị tràn ra. Người bệnh có thể cảm thấy buồn tiểu hoặc không.

Không giống như các dạng són tiểu khác, són tiểu tràn phổ biến hơn ở nam giới so với nữ giới. Nguyên nhân phổ biến nhất khiến nam giới gặp phải loại són tiểu này là do phì đại tuyến tiền liệt. Khối u xơ phì đại chèn ép vào niệu đạo, cản trở dòng chảy của nước tiểu ra khỏi bàng quang, khiến bàng quang không thể rỗng hoàn toàn khi đi tiểu. Theo thời gian, bàng quang đầy đến mức áp lực tích tụ và buộc lượng nước tiểu thừa phải di chuyển qua chỗ tắc và ra khỏi bàng quang.

Ngoài ra, cũng có thể do một số nguyên nhân khác như:

• Niệu đạo bị tắc nghẽn do khối u, sỏi tiết niệu, các mô sẹo, sưng tấy do nhiễm trùng (viêm tuyến tiền liệt, nhiễm trùng đường tiết niệu)
• Cơ bàng quang yếu, không thể ép bàng quang rỗng
• Tổn thương dây thần kinh điều khiển hoạt động của bàng quang do một số bệnh như đái tháo đường, bệnh đa xơ cứng, bệnh Parkinson, chấn thương,…
• Sử dụng một số loại thuốc làm ảnh hưởng đến các tín hiệu thần kinh

Són tiểu hỗn hợp

Là loại són tiểu xảy ra do sự kết hợp của són tiểu do tăng áp lực trong bụng và són tiểu cấp kì. Són tiểu cấp kì là bạn đột nhiên buồn tiểu đến nỗi không nhịn được và không thể kịp chạy vào nhà vệ sinh để đi tiểu.

Đôi khi, tiểu són ở nam giới có nguyên nhân không rõ ràng. Đôi khi nó có thể xảy ra vì những lý do mà chúng ta không hoàn toàn hiểu được, như bàng quang hoạt động quá mức (OAB) khiến nước tiểu bị rò rỉ ra ngoài.

Nam giới nào có nguy cơ mắc chứng tiểu són?

Nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố dưới đây, bạn có nhiều khả năng mắc chứng tiểu són. Các yếu tố rủi ro này bao gồm:

• Tuổi tác. Nam giới tuổi càng cao, nguy cơ mắc tiểu són càng tăng lên. Đây có thể là kết quả của những thay đổi về thể chất khiến việc giữ nước tiểu trở nên khó khăn hơn.
• Ít hoạt động thể chất. Không hoạt động thể chất sẽ làm tăng nguy cơ tăng cân và giảm sức khỏe tổng thể. Điều này có thể làm cho các triệu chứng của són tiểu tồi tệ hơn.
• Béo phì. Béo phì khiến vùng giữa lớn lên, gây ra những áp lực không cần thiết lên bàng quang. Là nguyên nhân gây ra són tiểu.
• Tiền sử mắc một số bệnh. Nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt cùng các phương pháp điều trị những bệnh này có thể dẫn đến són tiểu tạm thời hoặc vĩnh viễn.
• Bị các vấn đề về thần kinh. Các bệnh như bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer và bệnh đa xơ cứng,… có thể làm giảm khả năng truyền tín hiệu chính xác của não bộ đối tới bàng quang và đường tiết niệu.
• Bị dị tật bẩm sinh. Nam giới có thể bị són tiểu nếu đường tiết niệu không hình thành chính xác trong quá trình phát triển của thai nhi.

Điều trị chứng són tiểu nam giới

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào loại tiểu són mà nam giới mắc phải và mức độ ảnh hưởng của nó đến cuộc sống hằng ngày. Điều trị có thể bao gồm thay đổi chế độ sinh hoạt, thuốc, các bài tập đơn giản hoặc kết hợp các phương pháp. Một số nam giới cần phẫu thuật, nhưng hầu hết thì không.

Chế độ ăn uống

Để kiểm soát tình trạng tiểu tiện không tự chủ ở nam giới, cần thực hiện uống nước thoải mái trong ngày nhưng trước khi đi ngủ vài giờ cần ngưng uống nước. Nhưng biện pháp này chỉ là tương đối vì nếu thực hiện nghiêm khắc quá có thể dẫn tới tình trạng mất nước. Do đó, cần lưu ý tới chế độ ăn uống hàng ngày và các biện pháp hỗ trợ khác để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Mọi thức uống khác cần được cân nhắc kĩ càng với người bệnh mắc chứng són tiểu. Với một số người caffein có thể gây kích thích bàng quang, soda hay các đồ uống có gas cũng gây tác dụng tương tự. Đồ uống nhiều axit, đồ uống chứa cồn, đồ ăn cay nóng, chocolate và các chất tạo ngọt nhân tạo cũng làm tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Do đó, người bệnh cần lưu ý hạn chế những thực phẩm này để kiểm soát bệnh tốt hơn.

Mỗi người có phản ứng với tác nhân khác nhau nên cần có thời gian để chiêm nghiệm.

Giảm stress sẽ hữu ích

Cuộc sống và công việc hàng ngày khiến nhiều nam giới rơi vào tình trạng căng thẳng. Do đó, cần biết cách thư giãn cơ thể như tập thở hoặc thiền sẽ giúp kiểm soát được các triệu chứng.

Kỹ thuật hành vi

Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng són tiểu, một trong những phương pháp điều trị đầu tiên bạn có thể được khuyến nghị là luyện tập bàng quang. Cụ thể như sau:

• Đào tạo bàng quang. Để trì hoãn việc đi tiểu được lâu hơn. Bạn có thể bắt đầu bằng cách cố nhịn thêm 10 phút mỗi khi cảm thấy muốn đi tiểu, sau đó cố gắng kéo dài thời gian hơn, cho đến khi bạn chỉ đi tiểu sau mỗi 2,5 đến 3,5 giờ.
• Kỹ thuật double-voiding. Giúp bạn học cách làm trống bàng quang của mình tốt hơn để tránh tình trạng tiểu són. Nó được thực hiện như sau: Sau khi đi tiểu, bạn hãy mặc quần và ra khỏi nhà vệ sinh như bình thường. Sau đó đợi khoảng 1-2 phút thì vào lại nhà vệ sinh và thử đi tiểu lại. Lưu ý khi đi vệ sinh không được cố gắng rặn hoặc căng thẳng.
• Đi vệ sinh theo lịch trình. Thực hiện đi tiểu hai đến bốn giờ một lần thay vì đợi đến khi cần đi.

Tập luyện bàng quang cũng có thể được kết hợp với luyện tập cơ sàn chậu nếu bạn mắc chứng tiểu són hỗn hợp.

☛ Tham khảo thêm tại: Tổng hợp bài tập cải thiện són tiểu hiệu quả

Tập luyện cơ sàn chậu

Cơ sàn chậu là cơ bao quanh bàng quang và niệu đạo, có chức năng kiểm soát dòng chảy của nước tiểu khi bạn đi tiểu. Khi các cơ sàn chậu yếu hoặc bị tổn thương có thể gây ra tiểu són, vì vậy việc tập luyện các cơ này thường được bác sĩ khuyến khích để điều trị tiểu són ở nam giới.

Bác sĩ có thể giới thiệu bạn tới một bác sĩ chuyên khoa để họ hướng dẫn bạn chương trình tập luyện cơ sàn chậu. Chuyên gia sẽ đánh giá xem bạn có thể co bóp cơ sàn chậu hay không và mức độ co bóp như thế nào. Sau đó, dựa vào đánh giá bạn sẽ được hướng dẫn chương trình tập phù hợp.

Nếu các bài tập mang lại hiệu quả, bạn có thể tiếp tục thực hiện chúng tại nhà.

Về cơ bản, việc tập luyện cơ sàn chậu được thực hiện như sau:

☛ Tìm cơ sàn chậu. Khi bạn đi tiểu, hãy cố gắng ngăn dòng nước tiểu lại (nhịn tiểu giữa chừng). Các cơ bạn sử dụng để ngăn dòng nước tiểu chính là cơ sàn chậu. Lưu ý: Không được làm điều này thường xuyên vì có thể gây hại cho cơ.

☛ Tập luyện. Hãy làm theo các bước sau:

• Co cơ sàn chậu trong 5 giây. Để co được cơ, hãy nghĩ đến việc kéo vào và nâng bộ phận sinh dục lên. Đừng nín thở khi thực hiện động tác này.
• Sau khi giữ trong 5 giây, từ từ thư giãn hoàn toàn các cơ trong 5 giây.
• Lặp lại quá trình này 10 lần, ít nhất 3 lần mỗi ngày.

Lưu ý:

• Cơ sàn chậu của bạn có thể bị mỏi khi mới tập. Nếu điều này xảy ra, hãy dừng lại và thực hiện lại bài tập sau.
• Không sử dụng cơ bụng, cơ chân hoặc cơ mông khi thực hiện bài tập này. Tập luyện những cơ này sẽ không giúp bạn lấy lại khả năng kiểm soát đường tiểu.
• Khi đã quen với bài tập này, bạn nên tăng thời gian giữ và thả cơ. Bắt đầu với 5 giây và từ từ tăng thời gian lên sau mỗi tuần cho đến khi bạn có thể co/thả trong 10 giây.

Sử dụng công cụ hỗ trợ

Nên sử dụng các loại quần lót có độ thấm hút hay dùng một lần để bảo đảm vệ sinh cho da và ngăn ngừa mùi hôi. Có nhiều loại miếng lót chuyên dụng rất thoải mái mà người ngoài khó có thể nhận thấy.

Sử dụng sản phẩm chăm sóc da

Theo thời gian, nước tiểu rò rỉ ra ngoài có thể khiến da bị tổn thương, phát ban và mẩn đỏ. Nước tiểu dính trên da cũng có thể dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn và nhiễm trùng. Vì thế, bạn nên lưu ý hơn trong việc chăm sóc da.

Hãy sử dụng các loại xà phòng tắm, dung dịch vệ sinh vùng kín có tính chất kháng khuẩn nhưng vẫn dịu nhẹ, không làm khô da. Sau khi tắm xong, hãy sử dụng kem dưỡng để giữ ẩm cho da, tránh da tiếp xúc với nước tiểu.

Sau khi đi vệ sinh, hãy sử dụng khăn lau để lau sạch vùng kín.

Thuốc

Có nhiều loại thuốc khác nhau để chữa són tiểu ở nam giới, tùy thuộc vào loại són tiểu mà bác sĩ sẽ kê loại phù hợp:

• Thuốc kháng cholinergic. Thuốc này có thể làm dịu bàng quang hoạt động quá mức.
• Mirabegron (Myrbetriq). Thuốc này làm giãn cơ bàng quang và có thể làm tăng lượng nước tiểu mà bàng quang có thể giữ được. Nó cũng có thể làm tăng số lượng nước tiểu khi bạn đi tiểu, giúp làm rỗng bàng quang hoàn toàn hơn.
• Thuốc chẹn alpha. Nhóm thuốc này làm giãn cơ cổ bàng quang và các sợi cơ ở tuyến tiền liệt, từ đó giúp làm rỗng bàng quang dễ dàng hơn.
• .v.v.

Kích thích điện

Nếu bạn không thể co cơ sàn chậu, bác sĩ có thể đề nghị phương pháp điều trị này.

Một đầu dò nhỏ sẽ được đưa vào hậu môn. Sau đó dòng điện sẽ chạy qua đầu dò, giúp tăng cường cơ sàn chậu trong khi bạn tập luyện.

Trong quá trình thực hiện, bạn có thể thấy khó chịu khi bị kích thích điện nhưng bạn nên kiên trì bởi nó có thể mang lại hiệu quả điều trị bệnh cho bạn.

Đặt ống thông

Có nhiều cách đặt ống thông để khắc phục tình trạng tiểu són ở nam giới, chẳng hạn như:

• Ống thông Foley. Đây là một ống mỏng được đưa vào niệu đạo để sử dụngg lâu dài. Ống thoát nước tiểu được gắn với một túi chứa đeo quanh chân (vào ban ngày) hoặc cạnh giường (vào ban đêm).
• Ống thông siêu âm. Ống này được cấy dẫn vào bàng quang thông qua một vết cắt nhỏ phía trên xương mu. Giống như với ống thông Foley, ống này cũng dẫn nước tiểu vào một túi chứa. Khoảng 1 tháng/lần bác sĩ sẽ tiến hành thay ống mới.
• .v.v.

Phẫu thuật

Thông thường, phẫu thuật không cần được thực hiện để điều trị tiểu són ở nam giới. Nhưng nếu cảm thấy cần thiết, bác sĩ sẽ đề nghị phương pháp phù hợp, nhứ:

• Phẫu thuật cơ thắt nhân tạo (AUS)
• Đặt dải treo niệu đạo
• Tiêm chất làm đầy thành niệu đạo
• .v.v.

Hỗ trợ tinh thần

Rất nhiều nam giới cảm thấy xấu hổ và tự ti khi mắc chứng tiểu són. Tuy nhiên, bạn hãy vượt qua mặc cảm này để tâm sự với người nhà và đi khám. Tiểu són là tình trạng có thể điều trị được và nó sẽ giúp bạn lấy lại tự tin trong cuộc sống.

Với người thân, hãy hiểu và thông cảm, lắng nghe người bệnh, đốc thúc họ tuân thủ đúng phác đồ, đồng thời giúp họ tìm ra những cách để họ sử dụng phòng tắm thường xuyên hơn. Gia đình và bạn bè là những người có vai trò rất lớn trong việc nâng cao hiệu quả điều trị.

Kết luận

Tiểu són ở nam giới tuy không phổ biến như ở nữ giới nhưng nó cũng rất phổ biến trong dân số. Chúng có thể gây những phiền toái từ nhỏ tới lớn. Nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển và gây ra những ảnh hưởng tới thể chất, tinh thần của một người. Vì thế, nếu gặp vấn đề về tiết niệu, bạn nên loại bỏ tự ti và đi khám sớm để được điều trị kịp thời