Chào bác sĩ, cho tôi hỏi u tuyến tiền liệt là gì và u tuyến tiền liệt có nguy hiểm không? Làm sao để nhận biết bệnh và đi khám ở khoa nào?
Đặng Đình Dương (59 tuổi – Hà Nội)
Trả lời
Chào bác Dương, cảm ơn bác đã gửi câu hỏi cho Vương Bảo, về câu hỏi của bác, tôi xin trả lời như sau:
Mục lục
U tuyến tiền liệt là gì?
U tuyến tiền liệt ở nam giới có 3 loại gồm:
- U xơ tuyến tiền liệt lành tính
- U tuyến tiền liệt ác tính (Ung thư tuyến tiền liệt)
- U nang tuyến tiền liệt
U xơ tuyến tiền liệt là tình trạng mô tuyến tiền liệt tăng sinh bất thường, khiến kích thước của tuyến tăng lên, chèn ép vào niệu đạo, bàng quang. U xơ tuyến tiền liệt không phải là bệnh tiền ung thư và không làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt.
U tuyến tiền liệt ác tính hay ung thư tuyến tiền liệt là một dạng của ung thư phát triển trong tuyến tiền liệt. Bệnh phát triển chậm, tuy nhiên cũng có những trường hợp di căn sang các bộ phận khác, đặc biệt là vào xương và các hạch bạch huyết. Ung thư là bệnh của tế bào, khi tế bào bị tổn hại và không thể phát triển bình thường, chúng có thể phát triển thành những khối gọi là u/bướu.
U nang tuyến tiền liệt là tình trạng các nang trong tuyến tiền liệt phát triển quá mức, làm thành tuyến dày lên, tạo thành các vách ngăn trong bàng quang. Khi nang to dần sẽ gây ra u nang tuyến tiền liệt.
U tuyến tiền liệt có nguy hiểm không?
U tuyến tiền liệt có phải là bệnh nguy hiểm hay không còn phải phụ thuộc xem bác mắc loại u nào và bệnh đang ở giai đoạn nào. Về cơ bản:
- U xơ tuyến tiền liệt không phải là bệnh quá nguy hiểm và không đe dọa tới tính mạng.
- U tuyến tiền liệt ác tính hay ung thư tuyến tiền liệt là căn bệnh nguy hiểm, gây tử vong hàng thứ 2 ở nam giới sau ung thư phổi
- U nang tuyến tiền liệt thường là bệnh lành tính, không nguy hiểm.
Phần dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu rõ hơn:
☛ U xơ tuyến tiền liệt, đây là bệnh lành tính liên quan tới mô, nó không phải là bệnh ung thư và không làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Bệnh có thể điều trị được bằng nhiều phương pháp khác nhau, như: thay đổi lối sống, thuốc, thực hiện các thủ tục xâm lấn tối thiểu, phẫu thuật (mổ u xơ tuyến tiền liệt). Vì thế, u xơ tuyến tiền liệt không phải là bệnh quá nguy hiểm.
Tuy nhiên, khi mắc u xơ tuyến tiền liệt, chúng ta cũng đừng vì bệnh không nguy hiểm mà chủ quan. Bởi bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, có thể kể đến là:
- Bí tiểu cấp tính
- Bí tiểu mãn tính hoặc kéo dài
- Tiểu ra máu
- Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI)
- Tổn thương bàng quang
- Tổn thương thận
- Sỏi bàng quang
- .v.v.
Hầu hết các biến chứng này không xảy ra nhưng nếu chúng phát triển, đây có thể là một mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng.
Vì thế, nếu nhận thấy những bất thường trong việc tiểu tiện, bác cần tới các cơ sở uy tín để thăm khám. Nếu có chỉ định điều trị, cần tuân thủ theo đúng phác đồ và đi khám định kì theo hướng dẫn của bác sĩ.
☛ Xem chi tiết: Điều trị u xơ tuyến tiền liệt
☛ U tuyến tiền liệt ác tính là một căn bệnh nguy hiểm. Đây là căn bệnh ung thứ đứng thứ 2 (sau ung thư phổi) gây ra tử vong ở nam giới. Tuy nhiên nếu mắc bệnh, bác cũng cũng đừng quá lo lắng hay bi quan. Y học ngày càng phát triển và có nhiều lựa chọn điều trị thích hợp cho căn bệnh này.
Phát hiện ung thư tuyến tiền liệt khi nó vẫn còn ở giai đoạn đầu có thể mang lại cơ hội sống cho bệnh nhân một thời gian dài. Nghiên cứu gần đây nhất cho thấy tỷ lệ sống sót trên 5 năm đối với tất cả nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt là gần 100%. Tỷ lệ sống khoảng 10 năm là 98% và khoảng 15 năm là 96%.
Để điều trị ung thư tuyến tiền liệt, cần dựa vào mức độ xâm lấn của u, độ mô học, mức độ PSA máu, tuổi, sức khỏe chung của người bệnh và những tác dụng phụ có thể xảy ra của phương pháp điều trị ảnh hưởng thế nào tới cuộc sống. Về cơ bản:
- Ở giai đoạn T1a, bệnh nhân dưới 60 tuổi, bệnh thường không phải điều trị mà chỉ theo dõi chặt chẽ; các trường hợp còn lại (giai đoạn T1b, 1c, 2), có thể thực hiện phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt triệt để hoặc xạ trị liều cao.
- Giai đoạn III bệnh thường được điều trị bằng xạ trị.Với bệnh nhân lớn tuổi, sức khỏe tổng thể không được tốt có thể không cần áp dụng phương pháp điều trị do bệnh thường tiến triển chậm.
- Giai đoạn muộn đã có di căn thường được điều trị ban đầu bằng nội tiết có thể kèm theo hoặc không kèm theo xạ trị. Với những bệnh nhân có di căn nhưng chưa có triệu chứng lâm sàng có thể chờ tới khi triệu chứng lâm sàng xuất hiện mới tiến hành điều trị.
☛ U nang tuyến tiền liệt thường là bệnh lành tính, không nguy hiểm, có thể tự khỏi. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp các nang này không tự khỏi mà phát triển ngày một lớn hơn, tạo thành các nang ác tính. Đặc biệt, có một số báo cáo về các trường hợp ung thư biểu mô tế bào là ung thư thứ phát, phát triển từ u nang tuyến tiền liệt.
Ngoài ra, u nang tuyến tiền liệt cũng có thể gây ra một số nguy hại khác như: tiểu mủ, tiểu ra máu, đau tầng sinh môn, đau vùng xương chậu, tụ máu, xuất tinh đau, xuất tinh loãng,... thậm chí là vô sinh.
Vì thế, bác cũng không được chủ quan nếu mắc căn bệnh này.
U nang tuyến tiền liệt có thể được điều trị bằng phẫu thuật. Phương pháp này được chỉ định khi u nang gây ra các triệu chứng lâm sàng dai dẳng.
Nhận biết u tuyến tiền liệt
Các bệnh về u tuyến tiền liệt thường có những triệu chứng khá giống nhau, bao gồm:
- Tiểu khẩn cấp
- Tiểu nhiều lần cả ngày lẫn đêm
- Khó tiểu hoặc phải rặn để thải nước tiểu
- Tia nước tiểu yếu hoặc nhỏ giọt
- Tiểu ngập ngừng
- Cảm giác bàng quang không bao giờ rỗng
- Tiểu ra máu
- .v.v.
Nếu bị u tuyến tiền liệt ác tính, bạn có thể nhận thấy một số triệu chứng khác, như:
- Khó cương cứng
- Tinh dịch ít mỗi khi xuất tinh
- Xuất tinh đau
- Máu xuất hiện trong tinh dịch
- .v.v.
Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp các triệu chứng của u tuyến tiền liệt và mức độ nặng nhẹ sẽ là khác nhau ở mỗi người. Thậm chí, có những người bị u xơ tuyến tiền liệt nhưng không hề có triệu chứng khó chịu nào, có những người khối u chỉ mới rất nhỏ thôi mà đã gặp một loạt rối loạn tiểu tiện. Với u tuyến tiền liệt ác tính, giai đoạn đầu bệnh thường không có biểu hiện gì, khi bệnh tiến triển, bệnh nhân thường có triệu chứng ban đầu là tiểu ra máu.
Vì thế, nếu gặp các triệu chứng bất thường trong việc đi tiểu, bác nên sớm đi khám để được chẩn đoán bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp. Ngoài ra, nếu bác nằm trong nhóm nguy cơ cao bị ung thư tuyến tiền liệt, bác nên chú ý để tầm soát ung thư.
Nhóm người có nguy cơ cao bị u xơ tuyến tiền liệt và u tuyến tiền liệt ác tính là:
- Nam giới từ 55 đến 69 tuổi
- Nam giới có người thân nam bị mắc một trong hai căn bệnh này, đặc biệt là người thân cấp 1 (bố, anh trai, em trai)
- Mắc bệnh tiểu đường hoặc bệnh tim
- Những người làm trong môi trường độc hại, hóa chất, như lính cứu hỏa, những người tiếp xúc với chất độc màu da cam.
Khám u tuyến tiền liệt
Để khám u tuyến tiền liệt, bác có thể tới khoa tiết niệu của các bệnh viện. Các bác sĩ sẽ thăm khám, kiểm tra lâm sàng và yêu cầu làm một số xét nghiệm cần thiết. Trong đó, 2 xét nghiệm chính:
- Xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu (PSA) của tuyến tiền liệt. Xét nghiệm này nhằm để phát hiện PSA, một loại protein mà tuyến tiền liệt tạo ra. Khi tuyến tiền liệt bị u xơ hoặc ung thư, nó sẽ tạo ra nhiều protein này hơn. Mức PSA cao cho thấy có thể bác đã bị u xơ tuyến tiền liệt hoặc ung thư tuyến tiền liệt, nhưng đây không phải là kết quả chắc chắn 100%. Bác sẽ cần làm thêm các xét nghiệm khác để chẩn đoán chính xác.
- Khám trực tràng kỹ thuật số (DRE). Bác sĩ sẽ đưa một ngón tay có đeo găng, được bôi trơn vào trực tràng. Nhằm kiểm tra xem tuyến tiền liệt của bạn có bị phì đại hoặc có hình dạng bất thường hay không.
Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm khác nếu cần thiết, chẳng hạn:
- Xét nghiệm nước tiểu 24 giờ
- Đo niệu động học
- Siêu âm
- Sinh thiết
- .v.v.
Trên đây là câu trả lời của tôi về câu hỏi u tuyến tiền liệt là gì và u tuyến tiền liệt có nguy hiểm không của bác Dương. Hi vọng câu trả lời này đã phần nào giải đáp được rõ ràng thắc mắc của bác cũng như các bạn đọc. Nếu muốn được tư vấn thêm, bác có thể gọi tới số 1800.1258 (miễn phí gọi) để được tôi giải đáp.