Ở thời điểm bất kì nào đó trong cuộc đời, bạn có thể gặp phải tình trạng tiểu khó tiểu buốt. Bạn băn khoăn không biết liệu đây có phải là dấu hiệu của một căn bệnh nào đó hay không? Phải xử trí như thế nào? Bài viết dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu về vấn đề này.
Mục lục
Tiểu khó tiểu buốt – Dấu hiệu nhận biết
Tiểu khó tiểu buốt thực chất là hai tình trạng tiểu tiện khác nhau. Trong đó:
– Tiểu khó được định nghĩa là sự chần chừ, khó khăn khi bắt đầu đi tiểu hoặc duy trì dòng nước tiểu. Người bệnh phải rặn mạnh, rặn lâu thì nước tiểu mới chảy ra ngoài. (Dòng nước tiểu bao gồm kích thước và lực, dòng tiểu bình thường là dòng tiểu được duy trì liên tục ít nhất 80% số lần đi tiểu).
– Tiểu buốt là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng một người có cảm giác đau đớn, nóng rát, châm chích hay buốt sót khi đi tiểu. Đôi lúc, người bệnh cảm giác như niệu đạo đang cháy bỏng. Tình trạng buốt đau này có thể xuất hiện tại bàng quang, niệu đạo, đầu dương vật hay đáy chậu.
Như vậy, khi gặp tình trạng tiểu khó tiểu buốt, người bệnh sẽ có các dấu hiệu như sau:
- Khi đi tiểu thường chần chừ, khó khăn, phải rặn mạnh, rặn lâu thì nước tiểu mới tiểu được hoặc không thể duy trì dòng nước tiểu bình thường, tia nước tiểu yếu, ngắt quãng,…
- Song song với đó là cảm giác buốt đau, châm chích khi đi tiểu. Nếu nặng người bệnh có thể thấy như đường niệu đạo đang cháy bỏng hoặc như có một chiếc dao lam xẻ dọc niệu đạo. Ở nam giới, tình trạng đau buốt này thường xuất hiện ở đầu dương vật. Ngoài ra, do việc đi tiểu bị đau buốt mà người bệnh cũng có thể sinh ra tâm lý ngại tiểu, tiểu chần chừ và không thể duy trì dòng nước tiểu do đau đớn, khó chịu.
Vì sao bị tiểu khó tiểu buốt?
Nhiễm trùng đường tiết niệu
Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng trạng tiểu khó tiểu buốt.
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTIs) là thuật ngữ chung để chỉ tình trạng nhiễm trùng liên quan đến bất kì phần nào của đường tiết niệu, bao gồm: thận, niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang), bàng quang, niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể). Trong đó nhiễm trùng đường tiết niệu dưới (gồm bàng quang và niệu đạo) là phổ biến nhất.
Nhiễm trùng đường tiết niệu thường xảy ra do vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu thông qua niệu đạo và nhân lên trong bàng quang.
Bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs)
Nếu bạn bị tiểu khó tiểu buốt thì bệnh lây truyền qua đường tình dục cũng là một trong các nguyên nhân.
Thuật ngữ bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) dùng để chỉ một loạt các hội chứng lâm sàng và nhiễm trùng do mầm bệnh mắc phải và lây truyền qua hoạt động tình dục. Tuy nhiên, chúng cũng được gọi là bệnh hoa liễu, bởi một số bệnh có thể lây truyền qua những con đường khác, như từ mẹ sang con hay sử dụng chung bơm kim tiêm.
Có hàng chục loại bệnh lây truyền qua đường tình dục, trong đó một số bệnh có thể ảnh hưởng tới đường tiết niệu và gây ra tình trạng tiểu khó tiểu buốt là: mụn rộp sinh dục, bệnh trichomonas, nhiễm trùng chlamydia.
Phì đại tuyến tiền liệt
Phì đại tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt, tăng sản tuyến tiền liệt là một tình trạng lành tính thường xảy ra ở nam giới cao tuổi. (Phụ nữ không gặp căn bệnh này), được định nghĩa là sự tăng trưởng về kích thước của tuyến tiền liệt.
Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ thuộc hệ thống sinh sản của nam giới, nó nằm ngay dưới bàng quang, phía trước trực tràng và bao quanh niệu đạo. Chính vì thế, khi phì đại lên, nó có thể chèn ép vào niệu đạo và bàng quang, gây ra một loạt triệu chứng liên quan đến đường tiết niệu, bao gồm cả tiểu khó tiểu đau buốt.
☛ Tìm hiểu thêm: Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh gì?
Viêm mào tinh hoàn
Đi tiểu khó tiểu buốt cũng có thể do bạn bị viêm mào tinh hoàn.
Viêm mào tinh hoàn là hiện tượng mào tinh hoàn bị sưng và đau. Nó thường xảy ra do các bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc do nhiễm trùng đường tiết niệu.
Mào tinh hoàn nằm ở mặt sau của tinh hoàn, có cấu trúc dạng ống hình chữ C. Đây là nơi chứa tinh trùng, cũng là nơi để tinh trùng trưởng thành. Sau đó, tinh trùng sẽ đi đến ống dẫn tinh để được xuất tinh ra ngoài.
Sỏi thận
Khi mắc sỏi thận, bạn không thể đi tiểu một cách thoải mái và có thể gặp tình trạng tiểu khó tiểu buốt, thậm chí tiểu buốt ra máu.
Sỏi thận là những khối vật chất cứng nằm trong đường tiết niệu. Nó hình thành khi nước tiểu của bạn chứa nhiều chất tạo tinh thể (chẳng hạn như canxi, oxalat hay axit uric) hơn là chất lỏng nước tiểu. Các chất tạo tinh thể này tạo nên các tinh thể, sau đó các tinh thể liên kết với nhau (do trong nước tiểu thiếu cả chất ngăn cản các tinh thể kết dính), tạo thành sỏi.
Sau khi hình thành, sỏi có thể nằm lại trong thận hoặc đi xuống niệu quản. Nếu sỏi nhỏ, nó có thể bị thải ra ngoài khi bạn đi tiểu mà không gây đau đớn gì nhiều. Nhưng nếu những viên sỏi này lớn và bị mắc kẹt ở niệu quản, nó có thể gây ra sự tắc nghẽn nước tiểu trong thận, niệu quản hoặc bàng quang, dẫn đến tình trạng tiểu khó tiểu buốt.
Thuốc men
Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc điều trị ung thư và một số loại thuốc kháng sinh, có thể gây ra hiện tượng tiểu khó tiểu buốt như một tác dụng phụ. Vì thế, nếu gặp điều này trong khi đang sử dụng loại thuốc điều trị nào đó, bạn hãy nói chuyện với bác sĩ của mình.
Sản phẩm vệ sinh
Đôi khi, tiểu khó tiểu buốt xảy ra không phải do nhiễm trùng hay do một căn bệnh nào đó. Nó có thể là do bạn đang sử dụng một số loại sản phẩm vệ sinh cá nhân.
Xà phòng, sữa tắm, dung dịch vệ sinh phụ nữ hay một số loại nước hoa vùng kín có thể gây kích ứng các mô ở âm đạo. Thuốc nhuộm trong bột giặt hay các sản phẩm vệ sinh khác cũng có thể gây kích ứng và dẫn đến tiểu khó tiểu buốt.
Nguyên nhân khác
- Viêm bàng quang kẽ
- Bệnh viêm vùng chậu (PID)
- Bệnh u xơ tắc nghẽn
- Viêm tuyến tiền liệt
- Hẹp niệu đạo
- Ung thư bàng quang, thận, tuyến tiền liệt
- .v.v.
Nên làm gì nếu gặp phải?
Bất cứ ai gặp tình trạng tiểu khó tiểu buốt trong vòng 24 đến 48 giờ đều nên đi khám. Bởi nếu để lâu, một số tình trạng nhiễm trùng, viêm nhiễm có thể lan rộng và gây ra những biến chứng ảnh hưởng tới tính mạng.
Bạn nên cấp cứu ngay, nếu bị tiểu khó tiểu buốt kèm theo các vấn đề dưới đây:
- Bạn đang mang thai
- Bạn bị sốt, mệt mỏi hoặc ớn lạnh
- Dương vật hoặc âm đạo có chảy dịch
- Bạn bị đau bụng
Điều trị
Xác định được nguyên nhân gây bệnh là bước đầu tiên trước khi điều trị. Sau đó, dựa vào nguyên nhân cụ thể này cũng như tình hình sức khỏe chung của bạn mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Về cơ bản, việc điều trị sẽ gồm một hoặc nhiều phương pháp sau:
- Thay đổi lối sống tại nhà
- Thuốc men
- Phẫu thuật
Chẩn đoán tiểu khó tiểu buốt
Để đi khám tiểu khó tiểu buốt, bạn có thể tới các bệnh viện có khoa Thận tiết niệu hoặc khoa Nam học (nếu là nam giới) và khoa Sản phụ khoa (nếu là nữ giới).
Đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi bạn về tiền sử y tế của bản thân, bao gồm một số câu hỏi liên quan tình trạng bệnh trước và nay của bạn. Họ cũng có thể hỏi về lịch sử sinh hoạt tình dục của bạn để xác định xem STDs có phải là nguyên nhân gây ra bệnh hay không. Nếu nghi ngờ do STDs, họ có thể đề nghị bạn làm một số xét nghiệm, đặc biệt nếu bạn có dịch mủ chảy ra từ dương vật hoặc âm đạo.
Ngoài ra, bác sĩ còn hỏi về các loại thuốc hiện nay mà bạn đang dùng, bao gồm cả thuốc không kê đơn và bất kì “biện pháp điều trị tại nhà” nào mà bạn đã thử để kiểm soát chứng tiểu khó tiểu buốt.
Song song với đó, bác sĩ cũng sẽ hỏi bạn về các triệu chứng hiện tại sau đó tiến hành lấy mẫu nước tiểu. Mẫu nước tiểu này sẽ được đưa vào phòng thí nghiệm để tiến hành phân tích, tìm bạch hồng cầu hoặc các hóa chất lạ khác. Sự hiện diện của các tế bào hay các hóa chất sẽ gợi ý cho bác sĩ biết nguyên nhân tiểu khó tiểu buốt của bạn. Sau đó, dựa vào kết quả này, bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm thêm một số xét nghiệm bổ sung để chẩn đoán chính xác.
Các phương pháp điều trị thường dùng
☛ Thay đổi lối sống tại nhà. Nếu tình trạng tiểu khó tiểu buốt của bạn là do sử dụng các sản phẩm vệ sinh cá nhân, bạn cần tránh sử dụng các loại sản phẩm này và tìm hiểu để sử dụng các sản phẩm dịu nhẹ khác, không gây kích ứng tới đường tiết niệu.
Nếu nguyên nhân do sử dụng thuốc, bạn nên nói chuyện với bác sĩ điều trị của mình để giảm liều hoặc chuyển sang một loại thuốc khác không gây tác dụng phụ này.
☛ Thuốc men. Có nhiều loại thuốc khác nhau, tuy nhiên bác sĩ sẽ kê thuốc tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Chẳng hạn như:
- Thuốc kháng sinh nếu bạn bị nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bị một số bệnh liên quan đến nhiễm trùng do vi khuẩn. Tiểu buốt tiểu khó do nhiễm vi khuẩn thường cải thiện khá nhanh sau khi bạn bắt đầu dùng thuốc. Một số tình trạng như viêm bàng quang kẽ có thể khó điều trị hơn và kết quả thường chậm hơn.
- Thuốc chẹn alpha, thuốc ức chế men khử 5-alpha,… nếu bạn bị phì đại tuyến tiền liệt.
- .v.v.
☛ Phẫu thuật. Hiện tượng tiểu khó tiểu buốt thường không phải phẫu thuật. Tuy nhiên trong một số trường hợp, bác sĩ vẫn có thể chỉ định nếu các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả, chẳng hạn như:
- Phẫu thuật lấy sỏi thận
- Phẫu thuật điều trị phì đại tuyến tiền liệt
- Phẫu thuật điều trị hẹp niệu đạo
- .v.v.
Dưới đây là các phương pháp điều trị cho một số nguyên nhân gây tiểu khó tiểu buốt thường gặp:
| Vấn đề | Tác nhân gây bệnh phổ biến nhất | Phương pháp điều trị |
| Nguyên nhân nhiễm trùng | ||
| Viêm bể thận | Vi khuẩn Coliform | Thuốc quinolones; aminoglycoside cộng với ampicillin; cephalosporin thế hệ thứ ba; piperacillin (Pipracil) |
| Viêm bàng quang | Vi khuẩn Coliform | Thuốc trimethoprim-sulfamethoxazole (Bactrim), quinolon, cephalosporin, nitrofurantoin (Furadantin), amoxicillin (Amoxil) |
| Viêm niệu đạo | Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis | Thuốc Ceftriaxone (Rocephin) cộng với doxycycline (Vibramycin); macrolit; quinolon |
| Viêm tuyến tiền liệt | Vi khuẩn Coliform | Thuốc Quinolones, doxycycline, trimethoprim-sulfamethoxazole |
| Viêm âm đạo | Virus Herpes simplex II | Thuốc Acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir), valacyclovir (Valtrex) |
| Nguyên nhân tắc nghẽn | ||
| Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt | Tuổi và nội tiết tố androgen | Thuốc chẹn alpha, Finasteride (Proscar), liệu pháp tăng thân nhiệt, thay đổi lối sống, phẫu thuật |
| Hẹp niệu đạo | Phẫu thuật trước đó | Nong niệu đạo, phẫu thuật |
| Bệnh ác tính | ||
| Khối u tế bào thận | Không xác định | Phẫu thuật, hóa trị |
| Ung thư bàng quang | Hút thuốc, tiếp xúc với thuốc nhuộm anilin | Phẫu thuật, xạ trị, hóa trị |
| Bệnh sỏi | Rối loạn chuyển hóa, nhiễm trùng | Bổ sung nước, kiểm soát cơn đau, thuốc kháng sinh (nếu có nhiễm trùng), thuốc điều chỉnh các khiếm khuyết chuyển hóa (ví dụ: allopurinol [Zyloprim] để tăng axit uric máu) |
| Nguyên nhân khác | ||
| Các sản phẩm vệ sinh cá nhân | Dung dịch vệ sinh vùng kín, sữa tắm, dầu gội,… | Tránh |
| Độc tính hoặc tác dụng phụ của thuốc | Dopamine, cantharidin và những loại thuốc khác | Tránh |
Kết luận
Trên đây là một số thông tin về tình trạng tiểu khó tiểu buốt. Nếu gặp phải hiện tượng này, bạn nên đi khám để được điều trị kịp thời. Bởi nếu để lâu bệnh có thể tiến triển và gây ra những biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe hay thậm chí là cả tính mạng. Xin lưu ý rằng các thông tin trong bài viết này không thể thay thế việc thăm khám trực tiếp bác sĩ.
