Theo các ghi chép cổ và truyền miệng, nhân dân ta có rất nhiều bài thuốc nam chữa bệnh về tuyến tiền liệt hiệu quả. Bài viết dưới đây, chúng tôi xin gửi tới bạn đọc một số bài thuốc tiêu biểu nhất để tham khảo.
Mục lục
Cần phân biệt thuốc nam và thuốc bắc
Nói một cách đơn giản, thuốc bắc là thuốc có nguồn gốc từ phương bắc (ý là Trung Quốc) được đưa vào nước ta; còn thuốc nam là thuốc có nguồn gốc ở bản địa Việt Nam, thân thuộc, gần gũi ngay trong vườn nhà chứ không phải là những dược chất xa lạ. Ngay cả những rau trái như rau sam, rau răm, nhọ nồi, rau muống hay cây cỏ hoang dại cũng đều được dùng như vị thuốc.
Thuốc nam cũng được chế biến đơn giản hơn thuốc bắc, chủ yếu là dùng dạng tươi hoặc sấy khô sắc uống, xoa đắp bên ngoài da chứ không nấu ra thành cao, đơn hoặc bào chế cầu kì.
Khi sử dụng thuốc nam, cách đo lường cũng tương đối di dịch không chính xác mấy, còn thuốc bắc phải cân đo chính xác thành từng chỉ, lạng.
Các bài thuốc nam chữa tiền liệt tuyến hiệu quả
Theo các tài liệu cổ, tuyến tiền liệt là cấp thấp nhất của tam tiêu nhân thể, công năng của nó là dựa vào chức năng của gan và thận. Tuyến tiền liệt bị bệnh nguyên nhân là do thấp trệ chảy xuống làm ứ trệ huyết; can thận hư làm đau bụng dưới, khiến bài tiết không bình thường, khó bài tiết hoặc bế tắc bài tiết.
Thuốc nam chữa phì đại tiền liệt tuyến
Theo Đông y, căn nguyên bệnh sinh của phì đại tuyến tiền liệt là do thận thiếu và huyết ứ, một loại chứng bệnh khiến người bệnh bị long bế (tiểu nhỏ giọt. Long là giỏ, giọt; bế là bế tắc) và kèm theo nhiều triệu chứng tiết niệu khác. Để trị phì đại tuyến tiền liệt cần dựa vào triệu chứng bệnh thực tế của bệnh nhân rồi lựa chọn bài thuốc cho phù hợp.
Một số bài thuốc nam chữa phì đại tiền liệt tuyến là:
– Bài Tế sinh thận khí hoàn (Kim quĩ yếu lược) gia giảm.
Triệu chứng bệnh: người bệnh tiểu khó, tiểu nhỏ giọt.
Các vị thuốc: thục địa 32g, sơn thù 16g, phục linh 14g, hoài sơn 16g, trạch tả 12g, đơn bì 12g, phụ tử chế 6g, quế chi 14g, ngưu tất 12g, xa tiền tử 12g (sao). Sắc hoặc làm hoàn uống.
Nếu có kèm theo đau mỏi lưng, lung bế (chân lạnh) thì gia thêm: đỗ trọng sao 14g, ích trí nhân 12g.
Nếu kèm theo táo bón, gia thêm nhục thung dung 12g, câu kỷ tử 12g.
– Bài Tri bá địa hoàng hoàn (Y tông kim giám) gia giảm.
Triệu chứng bệnh: Bệnh nhân tiểu khó, tiểu vàng do bàng quang thấp nhiệt. Tuy nhiên vẫn còn khỏe.
Các vị thuốc: thục địa 32g, hoài sơn 18g, đơn bì 16g, sơn thù 14g, phục linh 16g, trạch tả 16g, xa tiền tử 10g, tri mẫu 12g, hoàng bá 12g. Sắc hoặc làm hoàn uống
Nếu bệnh nhân tiểu ra máu, gia thêm cỏ mực 16g, rễ cỏ tranh 16g.
– Bài Bổ trung ích khí (tỳ vị luận) gia giảm.
Triệu chứng bệnh: Người bệnh tiểu đục, tiểu khó sau khi lao động mệt nhọc, đã uống các bài thuốc trên nhưng không đỡ; người bệnh cao tuổi bị tỳ thận khí hư, tiểu ít, tiểu khó.
Các vị thuốc: nhân sâm 14g, bạch truật 12g, phục linh 16g, hoàng kỳ 18g, thăng ma 12g, sài hồ 12g, đương quy 16g, tỳ giải 14g, trần bì 12g. Sắc uống vài thang.
Nếu tiểu ra máu, gia thêm tam thất 12g hoặc rễ cỏ tranh 18g.
Nếu tiểu nhiều lần, gia thêm ô dược 12g, ích trí nhân 12g.
Nếu người mập, tê mỏi tay chân, gia thêm bán hạ 10g.
– Bài thuốc kinh nghiệm của nhân dân.
Theo kinh nghiệm truyền lại, bài thuốc này có tác dụng làm tiêu u xơ, đưa kích thước tuyến tiền liệt trở về như ban đầu.
Các vị thuốc: sinh địa 12g, hoài sơn 10g, sơn thù 12g, đan bì 10g, dâm dương hoắc 10g, bạch linh 10g, bán chi liên 12g, trạch tả 12g, bạch hoa xà thiệt thảo 12g, nghệ vàng 12g, trinh nữ hoàng cung 12g, cẩu tích 10g, giảo cổ lam 10g, hạt mã đề 8g, thổ phục linh 10g, đảng sâm 20g, ý dĩ nhân 20g, cam thảo 8g.
Nếu bí tiểu nặng, gia thêm khiên ngưu 16g, củ mía dò (sao) 20g (hai vị gia thêm này chỉ uống 1 – 2 ngày, khi bệnh nhân đã đi tiểu lại bình thường thì dừng ngay).
Các vị thuốc trên cho vào nồi cùng 5 bát nước, 5 lát gừng tươi. Đun tới khi còn 2 bát thì đổ thuốc ra. Sau đó sắc thêm 2 lần, mỗi lần lấy 1 bát. Trộn chung 3 lần lại rồi cô tiếp tới khi còn 2 bát, chia đều uống trong ngày. Uống liên tục 10 tới 20 thang thì đi siêu âm. Nếu kích thước tuyến tiền liệt đã trở lại bình thường thì uống thêm 5-7 thang để tránh tái phát bệnh.
Ngoài các bài thuốc với các vị thuốc nam kết hợp với nhau, còn có các cây thuốc nam dùng độc lập để chữa phì đại tiền liệt tuyến. Trong đó tiêu biểu nhất là cây trinh nữ hoàng cung và cây náng hoa trắng.
– Cây trinh nữ hoàng cung.
Từ những năm 90, trinh nữ hoàng cũng đã được dân gian truyền miệng nhau rằng nó có khả năng chữa các bệnh về u xơ, như u xơ tử cung, u xơ tuyến tiền liệt,… rất hiệu quả.
Trên thực tế, nhiều nghiên cứu khoa học hiện đại đã chứng minh, trinh nữ hoàng cung có chứa tới 32 loại ancaloit. Trong đó, tiêu biểu nhất là hoạt chất Lycorine có độ nhạy cao với khối u và có tác dụng ức chế phân bào. Từ đó, giúp làm giảm sự phát triển của các khối u và sự di căn khối u.
Để sử dụng trinh nữ hoàng cung chữa u xơ tuyến tiền liệt, có một số phương pháp như sau:
1. Dùng lá trinh nữ hoàng cung thu hái vào lúc 9h sáng, chọn lá loại già, khô đầu chót là tốt nhất. Sau đó phơi trong bóng râm, không được để mốc. Sao tẩm rồi đóng gói 10g, mỗi liều 21 gói. Sắc cách thủy lấy nước uống ngày 2 lần sau ăn.
2. Mỗi ngày lấy 3 lá trinh nữ hoàng cung tươi, thái nhỏ ngắn khoảng 1-2cm, sao khô cho hơi vàng, sắc uống luôn. Thực hiện uống trong 7 ngày, rồi lại nghỉ 7 ngày, sau đó lại uống tiếp 7 ngày nữa, lại nghỉ 7 ngày và uống tiếp 7 ngày. Tổng cộng gồm 3 đợt uống nước sắc (dùng 7x7x3=63 lá trinh nữ hoàng cung), xen kẽ 2 đợt nghỉ uống.
Nhiều người chỉ uống nước sắc trinh nữ hoàng cung như trên và cho kết quả tốt.
Tuy nhiên có một số bệnh nhân ngoài dùng nước sắc trên, còn cần dùng thêm một đơn thuốc bổ thận. (Ngoài ra, nhiều người chỉ dùng nước sắc từ đơn này, không uống cùng nước sắc trinh nữ hoàng cung mà cũng khỏi). Đơn thuốc như sau: chế chi viễn 8g, đảng sâm 12g, quảng bì 12g, hắc đỗ trọng 12g, sơn thù nhục 8g, phục linh 12g, nhục thung dung 12g, câu kỷ tử 12g, bạch truật 8g, liên nhục 12g, thục địa 12g, mẫu đơn 8g, hắc táo nhân 16g, trích hoàng kỳ 8g, trích thảo 8g, ngưu tất 12g, hoài sơn 12g, trạch tả 12g.
Khi uống phối hợp đơn thuốc này với nước sắc trinh nữ hoàng cung thì dùng như sau: Tuần đầu uống 4 thang thuốc bổ thận cùng với 7 ngày uống nước sắc trinh nữ hoàng cung. Hai tuần sau, khi uống nước sắc trinh nữ hoàng cung thì mỗi tuần uống 3 thang thuốc bổ thận. Tổng cộng cần 10 thang thuốc bổ thận và 45 lá trinh nữ hoàn cung (7×3=21 lá ở tuần đầu tiên và 8×3=24 lá ở 2 tuần cuối (mỗi tuần 12 lá)).
– Cây náng hoa trắng.
Thực tế, cây náng hoa trắng mới chỉ được dùng nhiều trong thời gian gần đây. Trước kia, nhân dân ta chủ yếu dùng lá để đắp chữa các bệnh ngoài da. Tuy nhiên, kể từ khi y học hiện đại tìm hiểu kỹ hơn về loại cây này thì nó mới chính thức được sử dụng nhiều.
Theo đó, loại cây này cũng chứa các loại ancaloit, tiêu biểu là lycorine với tác dụng tương tự như trinh nữ hoàng cung. Tuy nhiên, cũng theo các nghiên cứu này, cây náng hoa trắng có những ưu điểm vượt trội hơn hẳn trinh nữ hoàng cung trong việc chữa u xơ tuyến tiền liệt. Cụ thể:
- Hàm lượng lycorine trong cây náng hoa trắng cao hơn cây trinh nữ hoàng cung 2 tới 3 lần. Vì thế, sử dụng cây náng hoa trắng sẽ mang lại hiệu quả cao hơn.
- Cây náng hoa trắng rất dễ trồng, có biến động hàm lượng các ancaloit theo vùng sinh thái thấp, vì thế cây có hàm lượng hoạt chất khá đồng đều giữa các vùng trồng khác nhau, đảm bảo hiệu quả cao khi sử dụng.
Để sử dụng cây náng hoa trắng chữa u xơ tuyến tiền liệt, cách dùng theo dân gian như sau: Lấy 100g (1 lạng) lá náng hoa trắng tươi, đổ 0,5 lít rượu trên 40 độ vào ngâm trong 1 tuần. Sau đó gạn nước ngâm ra được dịch chiết số 1. Phần bã lá tiếp tục đổ thêm 0,5 lít rượu vào ngâm 1 tuần nữa, gạn ra được dịch chiết số 2. Trộn dịch chiết số 1 và số 2 lại với nhau, uống trong 20 ngày.
Tuy nhiên, việc sử dụng rượu thuốc ngâm lá náng hoa trắng cần hết sức lưu ý. Bởi nó có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như: nôn mửa, ngộ độc, cường giao cảm… Do loại này cây có chứa độc dược có thể gây nôn.
☛ Tìm hiểu thêm: So sánh Náng hoa trắng và trinh nữ hoàng cung
Bài thuốc chữa viêm tuyến tiền liệt mãn tính
Theo Đông y, viêm tuyến tiền liệt mãn tính là do rượu chè quá mức gây tổn thương tỳ vị, thấp nhiệt nội sinh ở vùng hạ tiêu; hoặc do phòng dục quá độ làm tổn thương tinh khí, thận khí hư nhược, khiến thấp nhiệt, tà khí xâm nhập vào vùng hạ tiêu gây bệnh.
Để điều trị viêm tuyến tiền liệt mãn tính bằng thuốc nam, cùng cần phải xem xét các triệu chứng để mà sử dụng bài thuốc cho phù hợp.
– Bài thuốc Tri bá địa hoàng thang.
Dùng trong trường hợp thận âm hư, hỏa vượng (bệnh nhân gầy, da khô, lòng bàn tay, bàn chân nóng, họng khô, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng,…)
Các vị thuốc: thục địa 20 – 32g, sơn thù 10 – 16g, hoài sơn 10 – 16g, phục linh 8 – 12g, đơn bì 8 – 12g, trạch tả 8 – 12g, tri mẫu 10 – 12g, hoàng bá 10 – 12g. Các vị này đem sắc với 750ml nước, cô tới khi còn 300ml thì dừng lại. Chia 2 lần uống trước bữa ăn. Hoặc có thể tán tất cả thành bột mịn, luyện với mật rồi nặn thành viên to bằng quả nhãn, ngày 2-3 lần chiêu thuốc với nước sôi để nguội và một ít muối rồi uống, mỗi lần uống 8-12g.
– Bài thuốc Đại bổ âm hoàn gia giảm.
Cũng dùng trong trường hợp thân âm hư, hỏa vượng.
Các vị thuốc: thục địa (tẩm rượu sao) 24g, quy bản (tẩm dấm sao) 24g, hoàng bá (sao) 16g, tri mẫu (tẩm rượu sao) 16g, trạch tả 12g, xa tiền tử 12g. Các vị này đem sắc với 650ml nước, cô tới khi còn 200ml thì dừng lại, chia 2 lần uống trước ăn.
– Bài thuốc Quế phụ bát vị hoàn.
Dùng trong trường hợp bệnh nhận bị thận dương hư, với các triệu chứng: sợ lạnh, sắc mặt tái, tay chân lưng, lưng gối đau mỏi, di tinh, liệt dương,…
Các vị thuốc: thục địa (sao) 16 – 32g, sơn thù 8 – 16g, phục linh 8 – 16g, hoài sơn 8 – 16g, đơn bì 8 – 12g, trạch tả 8 – 12g, nhục quế 2 – 4g, phụ tử (chế) 4g. Đem các vị thuốc này sắc với 700ml nước, còn 30ml thì dừng, chia 2 lần uống trước bữa ăn. Hoặc cũng có thể đem tán thành viên và sử dụng tương tự như bài Tri bá địa hoàng thang.
– Bài Hữu quy hoàn gia giảm.
Cũng dùng trong trường hợp như bài Quế phụ bát vị hoàn.
Các vị thuốc: thục địa 32g, hoài sơn (sao) 16g, sơn thù 12g, câu kỷ tử 16g, đỗ trọng (tẩm gừng sao) 16g, thố ty tử 16g, lộc giác giao 16g, phụ tử (chế) 2 – 4g, nhục quế 2 – 4g, đương quy 12g.
Nếu có triệu chứng tiêu chảy thì không dùng vị đương quy.
Các vị trên đem nấu với 750ml, sắc còn 300ml thì chia 2 lần uống trước bữa ăn. Hoặc đem tán thành viên rồi dùng tương tự như bài Tri bá địa hoàng thang.
Lưu ý về chữa bệnh bằng thuốc nam
Lưu ý về các bài thuốc, vị thuốc
Các bài thuốc nam phía trên là những bài thuốc có tác dụng tốt, dễ kiếm lại rẻ tiền. Tuy nhiên, các bài thuốc phía trên chỉ mang tính chất tham khảo, bệnh nhân tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc về và sử dụng. Bởi một số nguyên nhân dưới đây:
1. Các bài thuốc kinh nghiệm phía trên thường chỉ được truyền miệng từ người này qua người khác, chính vì thế không thể tránh khỏi sai sót. Bởi qua mỗi người có thể lại thay đổi một chút, có khi lại bị che dấu, xuyên tạc do người có kinh nghiệm muốn giữ độc quyền bài thuốc. Vì thế khi áp dụng phải biết phân biệt kinh nghiệm thực sự và kinh nghiệm đã bị xuyên tạc, thần bí hóa.
2. Một thực trạng hiện nay của cây thuốc nam là tên gọi chưa thống nhất, cùng một cây nhưng có khi mỗi nơi gọi một khác; hoặc nhiều cây khác hẳn nhau nhưng lại cùng một tên. Cho nên khi sử dụng cần phân biệt được đúng các cây thuốc, vị thuốc này, nếu không, kết quả điều trị sẽ không được như mong muốn, dẫn đến mất niềm tin vào thuốc nam, khiến thuốc nam bị thiếu tin tưởng.
Chẳng hạn như tại Việt Nam, có tới tận 7 loại cây có hình thái thực vật giống với cây náng hoa trắng, chỉ khác nhau về gen. Để xác định được đúng cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng chữa phì đại tiền liệt tuyến cần phải dựa vào việc phân tích khoa học và mã gen (ADN), người thường không thể phân biệt được các loại này nếu chỉ nhìn bằng mắt thường. Nếu sử dụng sai, một số loại có thể có độc tính, làm ảnh hưởng tới gan, thận và nhiều chức năng khác trong cơ thể.
3. Biết đúng cây thuốc, vị thuốc rồi thì để sử dụng hiệu quả, đảm bảo được hiệu lực thực tế của chúng, cũng cần phải biết cách thu hái đúng mùa, đúng lúc cây có nhiều hoạt chất nhất; chế biến phải đúng phép và dùng đúng bộ phận để làm thuốc.
Chẳng hạn như, cây náng hoa trắng nếu dùng tươi, không đúng cách, dùng quá liều có thể gây ra ngộ độc, nôn mửa, tăng thân nhiệt. Dùng kéo dài sẽ có những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe người bệnh
Chính vì thế hiện nay, việc bệnh nhân tự ngâm rượu náng hoa trắng để chữa phì đại tiền liệt tuyến là không nên. Thay vào đó, nên sử dụng sản phẩm viên nén có thành phần là Náng hoa trắng, như Vương Bảo. Việc này vừa giúp đảm bảo tránh được ngộ độc (do trong quá trình bào chế, nhà sản xuất đã loại bỏ đi độc tố không cần thiết), đồng thời tỉ lệ các thành phần trong mỗi viên nén cũng đã được tính toán kỹ càng, sao cho mang lại tác dụng hiệp đồng, phát huy tối đa trong việc hỗ trợ làm giảm kích thước tuyến tiền liệt phì đại và làm giảm các triệu chứng rối loạn tiểu tiện.
>> Để đặt mua Vương Bảo từ công ty xem TẠI ĐÂY
>> Để tìm nhà thuốc bán Vương Bảo BẤM VÀO ĐÂY
4. Đối với các bài thuốc nam, bên cạnh một số tên bệnh và triệu chứng bệnh có sự phù hợp giữa tây y và đông y, chúng ta còn những danh từ bệnh khá mơ hồ. Chính vì thế, việc người bệnh không có chuyên môn tự ý sử dụng thuốc theo các triệu chứng mơ hồ này là rất nguy hiểm.
Vì những lý do trên, để được thăm khám và chữa bệnh bằng thuốc nam, bệnh nhân nên tới các cơ sở khám chữa bệnh đông y uy tín, được Bộ y tế cấp phép hoạt động, nơi thầy thuốc có tay nghề, được đào tạo bài bản.
Lưu ý về việc thăm khám
1. Hiện nay có rất nhiều phòng khám mang danh y học cổ truyền. Nhưng rất nhiều phòng khám chỉ chữa bệnh theo kinh nghiệm cha truyền con nối, người bốc thuốc khám bệnh không hề biết lý luận, bốc thuốc trăm người như một. Đặc biệt nổi cộm là tình trạng “thầy lang mạng”, những thầy lang này không hề có một chút kiến thức nào về y học nhưng vẫn ngang nhiên khám bệnh bốc thuốc với những lời quảng cáo “trên trời”, như: khỏi hoàn toàn sau một liệu trình, chữa dứt điểm nhiều căn bệnh hiểm nghèo mà y học bó tay,…
Tuy nhiên, nên nhớ rằng, đông y hay tây y, thuốc nam, thuốc bắc hay thuốc tây thì cũng cần phải khám, biện chứng luận luận trị, rồi căn cứ vào triệu chứng và căn nguyên bệnh cụ thể của từng bệnh nhân mà bốc thuốc cho phù hợp. Việc này đòi hỏi người thầy thuốc phải được đào tạo bài bản, biết vận dụng lý luận đặc biệt của y học cổ truyền, kết hợp với chẩn đoán bằng tây y. Thậm chí, còn phải biết dựa vào tính vị công năng của từng vị thuốc mà thay đổi cho phù hợp, chủ động được những vị thuốc có sẵn, tránh lãng phí tiền bạc cho bệnh nhân mà vẫn mang lại hiệu quả điều trị cao.
2. Nếu không xem xét kỹ càng, bệnh nhân có thể sẽ mua phải thuốc của những nhà thuốc kém uy tín, với các vị thuốc không rõ nguồn gốc, quá hạn sử dụng, hoặc bị trộn nhiều loại biệt dược, chất bảo quản nguy hiểm. Sử dụng các vị thuốc này có thể sẽ dẫn tới hậu quả không lường trước được, thậm chí còn mất mạng.
Vì thế, người bệnh tuyệt đối không được tin vào các phòng khám mà địa chỉ mơ hồ, phòng khám với những lời quảng cáo trên mây.
Dưới đây, chúng tôi sẽ gợi ý cho các bạn một số bệnh viện y học cổ truyền uy tín trên cả nước, được Bộ Y Tế cấp giấy phép hoạt động
– Các bệnh viện Y học cổ truyền tại Hà Nội: Bệnh viện Châm cứu Trung ương; Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung ương; Khoa Y học cổ truyền – Bệnh viện Quân đội 108; Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Nội; Bệnh viện Y học cổ truyền Bộ Công An; Bệnh Viện Đa Khoa Y Học Cổ Truyền; Viện Y học Cổ truyền Quân đội;…
– Các bệnh viện Y học cổ truyền Hồ Chí Minh: Bệnh Viện Y Học Cổ Truyền TP.HCM; Viện Y dược học dân tộc Thành phố Hồ Chí Minh; Bệnh Viện Công An Tp. Hồ Chí Minh – Khoa Y Học Cổ Truyền; Viện Y Học Cổ Truyền Quân Đội Phân Viện Tp Hồ Chí Minh; Viện Y Học Cổ Truyền Quân Đội Thành Phố Hồ Chí Minh; Khu Khám và điều trị ban ngày Viện Y Dược học dân tộc TP. Hồ Chí Minh;…
Kết luận
Việc dùng thuốc nam trong nhân dân ta đã có từ lâu đời, trong quá trình đấu tranh với thiên nhiên, tìm tòi thức ăn mà tích lũy được những kinh nghiệm chữa bệnh quý báu này. Bài viết trên đây, chúng tôi gửi tới bạn đọc một số bài thuốc nam chữa các bệnh về tuyến tiền liệt hiệu quả, tuy nhiên, việc dùng thuốc nam cũng cần có sự thăm khám và chỉ định của thầy thuốc, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý mua và sử dụng.
Để được tư vấn thêm về bệnh tuyến tiền liệt, bạn có thể gọi tới số 1800.1258 (miến phí cước).
