Són tiểu là tình trạng có thể kiểm soát hoặc điều trị được bằng nhiều phương pháp. Bài viết dưới đây, chúng ta cùng đi tìm hiểu những phương pháp hiệu quả thường dùng.
Mục lục
Thế nào là tiểu són?
Tiểu són hay són tiểu là tình trạng bàng quang bị mất kiểm soát, khiến nước tiểu bị rò rỉ ra ngoài một cách không có chủ đích khi thực hiện các hành động có áp lực lên bàng quang (hắt hơi, ho, cười,…) hoặc khiến người bị bệnh đột nhiên buồn tiểu đến nỗi không thể kiểm soát được. Són tiểu có thể chỉ là rò rỉ một lượng nước tiểu nhỏ hoặc thải ra nhiều nước tiểu cùng một lúc.
Són tiểu có thể gặp ở cả nam và nữ trong mọi độ tuổi, tuy nhiên tình trạng này ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều gấp đôi nam giới. Điều này là do các một số sự kiện sinh sản chỉ xảy ra ở nữ, như mang thai, sinh con và mãn kinh,… Những điều kiện này ảnh hưởng đến bàng quang, niệu đạo và các cơ khác hỗ trợ các cơ quan này.
☛ Tìm hiểu thêm: Són tiểu là gì?
Tiểu són khi nào cần điều trị?
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tiểu són, bao gồm cả nguyên nhân bệnh lý và nguyên nhân không bệnh lý. Chẳng hạn như:
- Nguyên nhân không bệnh lý: tuổi tác, sinh con, do một số loại đồ ăn thức uống (rượu, cà phê, đồ uống có ga,…), mãn kinh, táo bón,.v.v.
- Nguyên nhân bệnh lý: u xơ tuyến tiền liệt, rối loạn thần kinh thực vật, nhiễm trùng đường tiết niệu,…
Mặc dù són tiểu không phải là bệnh nguy hiểm đến tính mạng, nhưng việc mất kiểm soát bàng quang có thể ảnh hưởng đến các khía cạnh xã hội, tâm lý, gia đình, nghề nghiệp, thể chất và đời sống tình dục của bệnh nhân. Trong một nghiên cứu ở Thổ Nhĩ Kỳ (2005), người ta phát hiện ra rằng són tiểu có tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của 87,2% bệnh nhân ở mức độ từ nhẹ đến trung bình
Về khía cạnh xã hội, són tiểu khiến bệnh nhân có tâm lý xấu hổ, nhục nhã, ngại tới những nơi công cộng, ngăn cản họ giao tiếp. Hậu quả là họ tự cô lập khỏi gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và các mối quan hệ khác.
Về khía cạnh tâm lý, són tiểu ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe tâm thần của bệnh nhân. Một vài nghiên cứu đã được thực hiện năm 2007 chỉ ra rằng: Những bệnh nhân bị són tiểu có mức độ trầm cảm cao hơn so với nhóm dân số khỏe mạnh. Tỷ lệ này tương đương với những bệnh nhân bị bệnh mãn tính như tiểu đường hay bệnh tim. Đặc biệt là ở phụ nữ, són tiểu nặng khiến họ bị trầm cảm cao gấp 3 lần so với phụ nữ bị són tiểu nhẹ. Ngoài ra, són tiểu cũng làm tăng các triệu chứng lo âu ở người bệnh.
Về khía cạnh vợ chồng, tiểu són cũng ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống tình dục. Mặc dù bản thân chứng tiểu són không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng quan hệ tình dục, nhưng tâm lý sợ hãi bị rò rỉ nước tiểu trong khi quan hệ vợ chồng có thể khiến một số bệnh nhân trốn tránh việc thân mật. Về lâu dài, điều này có thể ảnh hưởng tới tình cảm vợ chồng, đe dọa hạnh phúc gia đình.
Chính vì vậy, tiểu són là một vấn đề cần phải được quan tâm và điều trị.
☛ Tham khảo thêm tại: Són tiểu ở nam giới – Nguyên nhân, cách khắc phục
Phân loại tiểu són để điều trị
Để điều trị tiểu són hiệu quả, điều quan trọng đầu tiên là cần xác định được loại tiểu són mà bệnh nhân đang mắc phải. Bởi sau khi xác định loại tiểu són, nguyên nhân cơ bản gây ra bệnh sẽ được chẩn đoán dễ dàng hơn rất nhiều. Từ đây, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị hợp lý.
Có nhiều loại tiểu són khác nhau, trong đó có 4 loại thường gặp là:
- Són tiểu khi tăng áp lực trong bụng (Stress incontinence). thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt phụ nữ đã sinh con qua đường âm đạo. Bệnh xảy ra khi các cơ vùng sàn chậu bị suy yếu.
- Són tiểu cấp kỳ (Urge incontinence). Hay còn gọi là tiểu gấp, tiểu đột ngột, thường gặp ở nam giới và phụ nữ lớn tuổi. Loại này đặc trưng bằng việc người bệnh đột nhiên cảm thấy buồn tiểu không thể kìm hãm được, buồn đến nỗi không kịp để tới nhà vệ sinh.
- Són tiểu khi đầy bàng quang (Overflow incontinence). Loại này đặc trưng bằng triệu chứng lúc nào nước tiểu cũng rò rỉ ra ngoài. Tình trạng này xảy ra khi có thứ gì đó cản trở nước tiểu chảy ra khỏi bàng quang một cách bình thường, bàng quang bị chèn ép khiến nó lúc nào cũng tràn đầy và làm nước tiểu rò rỉ ra ngoài.
- Són tiểu hỗn hợp (Mixed incontinence). Tình trạng này xảy ra khi bạn vừa có triệu chứng của són tiểu cấp kì vừa có triệu chứng của són tiểu khi tăng áp lực trong bụng.
Việc điều trị rất khác nhau ở mỗi bệnh nhân, nó phụ thuộc vào loại tiểu són, nguyên nhân cơ bản cùng mức độ nghiêm trọng của nó. Sau khi chẩn đoán, bác sĩ và bệnh nhân sẽ cùng thảo luận với nhau để lập một kế hoạch điều trị cá nhân hóa. Thông thường ban đầu, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn một số phương pháp điều trị tại nhà mà không dùng thuốc. Nếu không hiệu quả, bá sĩ sẽ đề nghị phương pháp điều trị khác, như thuốc, hỗ trợ từ các thiết bị y tế hoặc phẫu thuật.
Bạn cần kiên nhẫn trong quá trình điều trị tiểu són, bởi có thể mất tới 1 tháng hoặc lâu hơn để các phương pháp điều trị này mang lại hiệu quả.
Phần dưới đây, chúng ta cùng đi tìm hiểu kĩ hơn về các phương pháp trị tiểu són.
☛ Tham khảo thêm tại: Tiểu són ra máu có nguy hiểm không? Nên làm gì
Cách trị tiểu són tại nhà hiệu quả
Uống nước vào đúng thời điểm.
Bạn có thể hỏi bác sĩ xem có nên uống ít nước hơn trong ngày hay không. Bác sĩ có thể sẽ cho bạn biết bạn nên uống bao nhiêu nước một ngày và nên uống khi nào, việc uống nước này cần dựa trên tình hình sức khỏe, hoạt động của bạn và khí hậu. Tuy nhiên, đừng hạn chế lượng chất lỏng đến mức bị mất nước.
Để hạn chế việc đi vệ sinh vào ban đêm, bạn có thể ngừng uống nước vài giờ trước khi đi ngủ. Hạn chế ăn thực phẩm và đồ uống có caffeine (chẳng hạn như sô-cô-la, trà, cà phê), đồ uống có ga, có cồn.
Hoạt động thể chất.
Tình trạng són tiểu có thể làm bạn cảm thấy không muốn hoạt động thể chất, tuy nhiên việc tập thể thao thường xuyên rất quan trọng. Nó giúp bạn kiểm soát cân nặng và có sức khỏe tổng thể tốt, từ đó giúp hạn chế tình trạng són tiểu.
Chỉ một bộ môn đơn giản như đi bộ mỗi ngày cũng có thể cải thiện sức khỏe của bạn.Nếu bạn lo lắng về việc không có phòng tắm hay phòng vệ sinh, bạn có thể lựa chọn những nơi như trung tâm mua sắm, công viên hoặc phòng tập.
Giữ cân nặng hợp lý.
Béo phì, thừa cân là một trong những nguyên nhân gây ra tiểu són cùng nhiều căn bệnh khác, như tiểu đường, tim mạch,… Vì thế, việc có cân nặng hợp lý có thể giúp ngăn chặn tình trạng són tiểu.
Nếu bạn đang thừa cân, hãy nói chuyện với bác sĩ để có một kế hoạch giảm cân lành mạnh và khoa học.
Phòng tránh táo bón.
Táo bón khiến các vấn đề liên quan đến đường tiết niệu trở nên tồi tệ hơn, bao gồm cả són tiểu. Vậy nên, bạn hãy chú ý để phòng tránh táo bón. Dưới đây là một số gợi ý:
- Ăn đủ lượng chất xơ trong chế độ ăn uống
- Uống đủ nước mỗi ngày
- Hạn chế ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn, sản phẩm từ sữa và thịt
- Vận động cơ thể thường xuyên
- Không nhịn đi tiêu
- Cố gắng xây dựng một lịch trình đi tiêu đều đặn, nhất là sau bữa ăn
Bỏ thuốc lá.
Nếu bạn đang hút thuốc lá, hãy bỏ thuốc. Bỏ thuốc lá dù ở độ tuổi cũng đều tốt cho sức khỏe bàng quang cũng như sức khỏe tổng thể của bạn. Theo nhiều nghiên cứu, hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc chứng són tiểu khi tăng áp lực trong bụng, bởi nó gây ho mãn tính hoặc kéo dài. Không những thế, hút thuốc cũng có thể gây ra kích thích bàng quang, khiến bạn buồn tiểu nhiều hơn.
Đào tạo bàng quang.
Đào tạo bàng quang là việc thực hiện đi tiểu theo lịch trình để giúp giảm rò rỉ. Dựa trên nhật ký bàng quang của bạn, bác sĩ có thể khuyên nên bạn đi vệ sinh vào một số thời gian cụ thể, rồi dần dần kéo dài thời gian giữa các lần để giúp bàng quang có thể chứa nhiều nước tiểu hơn.
Bạn nên ghi lại thói quen đi vệ sinh hàng ngày của mình để bác sĩ có thể xem xét lại.
Kiểm soát nhu cầu đi tiểu của bạn.
Bạn có thể kiềm chế hoặc kiểm soát cảm giác muốn đi tiểu mạnh. Việc này giúp bạn bớt lo lắng về việc tiểu gấp, phải tìm nhà vệ sinh vội vàng.
Để làm được điều này, mỗi người lại có những cách khác nhau. Chẳng hạn như: tập các bài tập cơ sàn chậu để tăng cường sức mạnh của cơ, thở sâu thư giãn, giữ yên cơ thể;…
Tập các bài tập cơ sàn chậu.
Cơ sàn chậu khỏe sẽ giúp giữ nước tiểu tốt hơn, hạn chế tình trạng rò rỉ nước tiểu và tiểu gấp. Để làm được điều này, bạn có thể thực hành tập các bài tập cơ sàn chậu, hay còn gọi là các bài tập Kegel. Cả nam giới và nữ giới đều có thể tập các bài tập này.
Cách thực hiện bài tập Kegel như sau:
Tìm đúng cơ. Để xác định cơ sàn chậu của bạn, hãy ngừng đi tiểu giữa chừng. Các cơ sàn chậu chính là nhữn cơ giúp ngăn dòng nước tiểu chảy ra. Khi bạn đã xác định được cơ sàn chậu của mình, bạn có thể thực hiện các bài tập ở bất kỳ tư thế nào.
Thực hành tập. Hãy giả vờ như bạn đang cố gắng ngừng tiểu. Kéo vào và siết chặt các cơ đó, giữ trong khoảng 10 giây, sau đó nghỉ 10 giây. Cố gắng co thắt 3-4 lần, làm 10-15 lần mỗi ngày (tổng cộng 90 lần co thắt một ngày).
Chú ý không làm căng các cơ ở bụng, đùi hoặc mông. Tránh nín thở. Thay vào đó, hãy hít thở thoải mái trong suốt quá trình tập.
Tập khi nào? Bạn có thể thực hiện bài tập Kegel ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào, khi bạn đang đi xe, ngồi trên bàn làm việc hoặc trong lúc xem tivi. Sẽ không ai biết là bạn đang tập Kegel, trừ khi bạn nói với họ.
Tuy nhiên cần lưu ý không sử dụng các bài tập Kegel khi đang đi tiểu, điều này có thể dẫn đến việc không làm trống hoàn toàn bàng quang, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu.
Nếu bạn gặp khó khăn khi thực hiện các bài tập Kegel, hãy hỏi bác sĩ để bạn có thể tập luyện các cơ chính xác.
Hỗ trợ tinh thần.
Tiểu són là một tình trạng khiến nhiều bệnh nhân cảm thấy xấu hổ và căng thẳng tinh thần. Tuy nhiên, bạn hãy cân nhắc để trao đổi với gia đình và bạn bè xung quanh để được hỗ trợ và cảm thông hơn. Họ cũng có thể giúp đỡ bạn để bạn có thể được sử dụng nhà vệ sinh thường xuyên.
☛ Tham khảo thêm tại: Tổng hợp bài tập cải thiện són tiểu hiệu quả
Điều trị tiểu són nhờ y tế
Nếu việc tự chăm sóc và điều trị tại nhà không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc, sử dụng các thiết bị y tế hỗ trợ hoặc biện pháp cuối cùng là phẫu thuật.
Sử dụng thuốc trị tiểu són.
Đối với tình trạng tiểu gấp, bác sĩ có thể kê một trong các loại thuốc sau đây để giúp thư giãn cơ bàng quang của bạn
- Chất đối kháng thụ thể muscarinic
- Chất chủ vận beta-3
- Thuốc cường hệ adrenergic beta-3
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng
Các loại thuốc này có dạng viên nén hoặc miếng dán.
Nếu bạn là đàn ông và bị són tiểu do phì đại tiền liệt tuyến, bác sĩ có thể kê một số loại thuốc khác ngoài antimuscarinics, như:
- Thuốc chặn alpha
- Chất ức chế 5-alpha reductase
Hỗ trợ điều trị từ thiết bị y tế.
Ống thông tiểu. Nữ giới và nam giới bị loại són tiểu khi đầy bàng quang có thể cần sử dụng ống thông tiểu để làm rỗng bàng quang. Bác sĩ sẽ dạy bạn cách sử dụng ống thông tiểu đúng cách. Bạn có thể cần sử dụng ống thông tiểu một lần, một vài lần một ngày hoặc mọi lúc.
Các ống thông thường thường có một túi gắn vào đùi để dẫn nước tiểu từ bàng quang ra túi đó. Bạn cần để ý các dấu hiệu nhiễm trùng bàng quang nếu bạn sử dụng ống thông tiểu thường xuyên.
Đệm hút và quần áo bảo hộ. Các sản phẩm này đều không quá cồng kềnh và chỉ như đồ lót bình thường. Bạn có thể dễ dàng mặc bên dưới quần áo hằng ngày. Những người đàn ông gặp vấn đề về tiểu nhỏ giọt có thể sử dụng bộ thu nhỏ giọt, là một túi nhỏ có đệm thấm hút đeo trên dương vật và được giữ cố định bằng đồ lót bó sát.
Pessary. Đây là một vòng nhựa mềm được sử dụng để khắc phục són tiểu khi tăng áp lực trong bụng ở nữ giới. Pessary được đưa vào âm đạo, nó sẽ ép thành âm đạo và niệu đạo gần đó, tạo ra áp lực giúp giữ chặt niệu đạo, từ đó giúp hạn chế rò rỉ nước tiểu.
Một sản phẩm mới hơn để điều trị són tiểu do tăng áp lực là một thiết bị dùng một lần giống như tampon. Nó cũng được đưa vào âm đạo tối đa 12 giờ mỗi lần. Sản phẩm sẽ nâng đỡ cổ bàng quang và niệu đạo của bạn, từ đó giúp giảm rò rỉ.
Các liệu pháp can thiệp.
Vật liệu bơm căng phồng. Vật liệu này được tiêm vào mô xung quanh niệu đạo, giúp giữ cho niệu đạo đóng lại và làm giảm rò rỉ nước tiểu. Quy trình này thường kém hiệu quả hơn nhiều so với các phương pháp điều trị xâm lấn như phẫu thuật
Các chất kích thích thần kinh. Đây là một thiết bị giống như máy điều hòa nhịp tim, chúng được cấy dưới da của bạn. Nó sẽ cấp các xung điện không đau đến các dây thần kinh liên quan đến kiểm soát bàng quang (dây thần kinh xương cùng). Từ đó giúp kiểm soát chứng tiểu són. Thiết bị có thể được cấy dưới da ở mông, phía trên vùng mu hoặc sử dụng một thiết bị đặc biệt để đưa vào âm đạo.
Tiêm botulinum loại A (Botox). Tiêm Botox vào cơ bàng quang mang lại hiệu quả cho những bệnh nhân gặp tình trạng bàng quang hoạt động quá mức. Botox thường chỉ được kê đơn nếu các loại thuốc khác không mang lại hiệu quả.
Phẫu thuật.
Nếu bạn bị són tiểu do tắc nghẽn hoặc niệu đạo bị thu hẹp, bác sĩ có thể điều trị bằng phẫu thuật để loại bỏ tắc nghẽn. Một số thủ thuật phẫu thuật cho són tiểu là:
Cơ thắt nhân tạo. Thủ thuật này dành cho nam giới. Một vòng bít chứa chất lỏng sẽ được cấy quanh cổ bàng quang, giúp giữ cơ vòng tiểu tiện đóng lại cho đến khi bạn sẵn sàng đi tiểu. Để đi tiểu, bạn ấn một van được cấy dưới da để làm cho vòng xẹp xuống và cho phép nước tiểu từ bàng quang chảy ra.
Đặt dải treo niệu đạo. Một vật liệu tổng hợp hoặc lưới được đưa vào cơ thể để tạo ra một vòng đệm xung quanh niệu đạo và vùng cơ dày nơi bàng quang nối với niệu đạo (cổ bàng quang). Việc đặt dải treo này giúp giữ cho niệu đạo đóng lại, đặc biệt là khi bạn ho hoặc hắt hơi. Thủ tục này được sử dụng để điều trị chứng không kiểm soát căng thẳng.
Ở những phụ nữ mắc chứng tiểu són và sa cơ quan vùng chậu, phẫu thuật có thể bao gồm sự kết hợp của thủ thuật đặt dải treo và phẫu thuật sa.
☛ Tham khảo thêm tại: Tiểu són tiểu nhiều lần là dấu hiệu của bệnh gì?
Kết luận
Són tiểu là một tình trạng phổ biến và gây nhiều ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Tuy nhiên đây là tình trạng có thể điều trị được. Nếu không thể chữa khỏi hoàn toàn, bác sĩ cũng có thể hướng dẫn bạn một số phương pháp để hạn chế tình trạng này để giúp bạn có được cuộc sống như bình thường.
Các phương pháp điều trị tiểu són trong bài chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho bất kì chẩn đoán cũng như phương pháp điều trị chuyên nghiệp nào từ bác sĩ.
